Thil hlui hi a hlu!

[ 23 May, 2010 | 2 comments ]

Khawvel hnam hrang hrang a bik takin hnam changkang zawkte zingah pi leh pute hun lai atanga an hnam tih dan(Culture &Tradition) leh an hnam thilhlui ngaihsanna a nasa a, an thilhluite an ngaihluin an roh em em thin.

Hnam naupang tak ni mah ila Mizote pawh hian kan pipute tih dan chhawm nun tur engemaw zat kan nei ve tho a, a chhawm nun kawngah erawh kan chaklo deuh em ni a tih theih awm e. Kan hnam nun hi sap culture-in a run a, sakhuana leh incheina lamah phei chuan kan inthlak danglam ta vek a ni berin a lang. Kan entawn sap ho hian an pi leh pute chin dan an ngaihsan tehlul nen keini erawh chuan kan veng leh khaw hming chenin kan thlak danglam ta zawt zawt mai si.

Mizo history a awmze nei thei tur mimal hming leh veng/hmun hming tam tak pawh kan thlak nasa ta em em mai. Tuitu Veng, Keltawlh Veng, Hmuia Veng leh Hmarkaianu Veng kan tih thinte kha thlak danglam lovin lo pu ta mai mai se Mizo history-ah hian awmze thui tak a nei zawk tur. Dawrpui Veng chhungah ngei pawh hmun tam tak hming chu zawi zawin thlakin a awm mek a, Dawrpui South, Upper Bazar-te hi tunhmaa awm ngai lo a ni.

Saikapthianga, Vawmkaia tihte chu a pi leh pu atangin pasaltha chhungkua an ni tih a hriat theih a, Zakhawlate chhung pawh chhungkaw awm thei, tangka za lai lo khawl thei an ni tih a lang reng. Heng hmingte hi thangtharte ngaihah chuan hming mawi ber an ni lo mai thei, amaherawhchu an hming hian kan hmanlai nun thui tak a ken tel miau avangin Mizote nunah awmzia a nei thui zawk kan ti lo thei lo ang. Heng chauh loah pawh thil hlui hian tangkaina nasa tak a nei a, thil hlui hi a hlu a ni tih chu phat rual a ni lo ang.

Blood (Thisen)

| 0 comments ]

Thisen kan tih mai hi a senna chhan chu RBC (Red Blood Cell) thil mum te te a sen a awm a, an tam em avang hian thi pawh a sen phah ta a ni. Thisenah hian he Red Blood Cell chauh lo hi thil hrang hrang sen velo tam tak a zatve dawn a awm ve a. Kan sawi tum tak chu, Hb (Hemoglobin) test-te kan ching a, mahse i taksa awm dan a zirin a danglam thei a ni.

Hei hi taksa tan a pawimawhna em em chu, kan thisen hi 40/km per hour vela tlan char char a ni a. Chuvangin, amah hi a tam emaw a pawlhdaltu tui (liquid) a tam a ngai a. Tui a tlem lutuk chuan a khal thei hial a, heart attack-te pawh awmtirtu pakhat a ni. Kan hriatthiam theih nan kan thin (Liver)-ah hian natna dotu tur sipai battalion tam tak englai pawh a chhuak thei tura inring reng an awm a. A natna hrik a zirin a thawk chhuak tur chu rang takin thisen (tuipui)-ah an lawng lian nen a chhuak vat a, tuipuiah chuan chak takin an kal a, an han hmethlum nghal zel thin a. Chutiang ni lova, taksaa tui a tlem lutuk chuan an sipai lawng lian a kal thei lova. Kut leh kehmawr lamah phei chuan thisen sen (red blood cell)-te kha kawng bumbohah an tang ta thin a. Sipai rual tam zawk chuan an thleng zo ta thin lova. Tlemte va thleng phei lah hmanraw kimchang lo nen natna hrik lah inring ranin an lo awm si a, an lo that fai ta phiar mai a. Natna hrik chuan khawpui an lo din ve a, panhnai kan tih hi an lo ni ta thin a ni.

Mihring pangngaiah hian thisen hi 5lts aia tlem lo tura ngaih a ni a. Hei hian taksaa tui awm (thisen) nen tihna a ni. Chuvangin, tui in tam a tul hle tih i hre thei tawh ang chu! Tui kan in hian tuisik a ni lova, liquid, tuiril lam chi hi a ni vek a. Thingpui sen hang intam zira, chaw ei pawhin dailuah leh antam tuite hi fiana hawp mai lovin no-ah thliin in thin a tha. I ei leh inah zing atanga a tuk zing thleng hian i eiah tui lam chi 3 lits tal ei tel tura ngaih i ni a. A bak 2 lits chu tui te, thingpui te, ORS-te, soup te, etc. ei tel ve a ngai a ni. I zun a sen ram chuan tui a tlem tihna a ni a, a fimkar reng tur a ni. Chutiang anih chuan kan taksa vengtu sipai rual an destroyer nena kut hmawr thlenga a kal theih nan, leh i pan leh pun mai mai loh nan te, i hritlan mai mai loh nan te a pawimawh em em a ni. Dam that i duh chuan tuiril lam in tam mai rawh.
- Dr Thangchungnunga, MS (Ortho)

Thasiama Seno Neihna-Chawngtui

[ 19 May, 2010 | 7 comments ]



Thangthar nun ninga fam ta Thasiama hi Lasi zawl nia sawi a ni a, helai hmun sang leh lawn khirh tak hmunah hian a sial in no a hring an ti a. Lasi a zawl kha a damrei ta lutuka thangthar nun ning si thi thei si lo tih ngaihna hre lo khan a awm a. Lasi chanchin a sawi pakhat chu Lasi ho chuan an helh hle a, an thil awmdan a sawi kher chu an thinrim lutuk a an tihlum ta niin an sawi thin.

LDA kan chan ta

[ 15 May, 2010 | 2 comments ]

Pu R. Lalduhawma (44) hi kum 1966, August ni 30 khan unau zinga fapa hmuh hmasak ber ni turin Pu L.T. Siama (L) leh Pi Nui te inkarah a lo piang a. An unau hi paruk an ni a, chung te chu :-
1. Lalrinawmi w/o Lalrintluanga (L)
2. Lalthanmawii w/o Lalrammawia
3. Lalthanzawni w/o Lalthanzuala (L)
4. R.Lalduhawma (amah)
5. Lalremtluangi
6. Lalmalsawma

Kum 1986, February thla khan Thanghliri D/o Dengkunga, Champhai nen inneiin, fa 4 (pali) an nei a. Chungte chu :- 1. Lalhlimpuia 2. Lalkhawngaihi 3. Rosangliana 4. Laldampuii
Zirna lamah hian kum 1983 khan HSLC a passed a, Kum 1985 khan Barapani UCC atangin P.U. a zo va. Kum 1993-a E.T.&T Delhi-ah Electronics zir zovin, Zenics Aizawl-ah Asst. Technician-in hun engemaw chen a thawk a. Chumi hnu chuan a hna chu bansanin in lamah TV, Tape, Radio leh khawl lam chi hrang hrang siamin a thih ni thleng hian a thawk a ni.
Kohhranah te a theih ang tawka rawngbawl mi niin, Light & Sound, Social Front Committee Member leh Beginner Dept. zirtirtu te pawh a lo ni tawh thin.
Branch Y.M.A. lamah pawh Executive Committee Member leh Section Asst. Leader te lo ni tawhin, Section Committee Member pawh hun rei tak a lo ni tawh thin a ni.
A boral dan : Ni 13 May, 2010 (Ningani) zing dar 8 vel khan a mu a lo tho chhuak a, glucose a in a, a mu leh mai a. Chhun dar 12 vel khan a thianpa’n va kaihthawh a tum a, tho chhuak tur a lo awm ta lo a ni. Engmah nat lawkna a neih pawh hriat a ni lova. Hetiang hian min lo kalsan ta a ni.

YMA leh Ruihhlo!

| 3 comments ]

Tunhnaia CYMA Commitee sang (CEC) chuan kan ram tih chhetu lian tak Ruihhlo Dona kawngah Sorkhar puih an rel a. Thil lawmawm tak a ni. Kan hriat theuh angin YMA chuan kum 4 chhung zet Ruihhlo do beihpui a thlak a, Zoram hmel a danglam a, ruihhlo zuar an tawmim a, a ti thin ten an sim a, nu leh pa - fate avanga lungngai leh rum thin ten hlimni hmel an lo hmu a, chhungkua an damtlang, kum naupang tak tak boral an tlem phah a nih kha.
Hetih mek laiin duhthawh luat leh thahnemngaih luatah member thenkhat ten an daipelh lek lek a, ti ve peih hauh lo ten archuk tuilo hial khawpin YMA an sawisel a, thenkhat laiah chuan YMA hmai pawh a bal hial reng a ni. Mahse hruaitu fel tak tak zarah a nihna ang chu YMA chuan a khum leh thuai tho bawk.

YMA-in ruihhlo do a bansan a, a mak a makin ruihlo a hluar leh nghal a, addict an pung leh a, tunlai phei chuan zahpah nei mang lo hial khawpin an zuar a, an hmang leh ta a ni. Hengho inlarna hmunpui chu tunhma ang bawkin Dawrpui vengchhung a ni leh a, mit tikham khawpin Ruihhlo ngai leh zuar ten kan veng an ti tawp leh mek a ni. Hei hi kan enliam mai mai tur a ni lovang. Kan khawtlang leh kan veng hi kan hmangaih a, kan tu leh fate an nunkhua zel tur kan hmangaih a nih chuan i he lova Ruihhlo DO TURA kan za vaia kan thawhchhuah a ngai ta a nih hi!

YMA leh Ruihhlo hi a inhal a, a inkawp rem thei lo.

Pi Vanlalruati kan chan ta

| 2 comments ]

Kum 55 zaithiam lar, “ Zoawi Lelte”an tih fo hi Zoram dung leh vangah a hming hre lo fa an awm awm love tih mai tur kawpa lar a ni a. December ni 31, 1954 khan Dawrpui Venga an mahni inpuiah a lo piang a, unau 14 zinga a naupang lam a ni. A pa hi hla phuah thiam Vankhama a ni a, a nu chu Laldengi a ni. Pi Vanlalruati hi a ko duattute chuan ‘Nute’ emaw ‘Ruati’ tiin an ko thin.

Zirna lamah JB Primary School, Chhinga Veng M/S, Govt Multipurpose H/S leh Aizawl College-ah te a zir a, zai lama a in hman nasat avang leh Sorkar hna a thawh avangin zirna hi a chhunzawm zel ta lo a ni.

Pasal : March ni 10, 1979 ah Ngurbiakthanga Sailo nen Seventh Day Adventist Biak in, Upper Republic-ah Kohhran Dan Thianghlimin an innei a, nupa kawp chawi hlim takin an awm a, mahse, an rila rah fa erawh pek an ni ta lo a ni.

Zai lam : Hmechhe naupang a nih lai atangin an School-ah te a zai thin a, a u te pahnih Vanchhingpuii leh Vanhmingliana te nen Singing Group siamin Pu Liantluanga(P & Sons) leh an pa Vankhama’n an tuipui a, an pain an hming atan ‘The Little Chirpers’ tih a phuah sak a. Kum 1963 atangin Theatre Hall-ah an lang ve ta ziah a, chungah chuan “Virthli leng” tih hla te, “Pipu chhuahtlang hlui” tih te, Nina leh Frederick hla “Counting Colours in the Rainbow” tih te leh Everly Brothers hla hrang hrangte sain an lar ve thin khawp mai.
Singing Competition hrang hrangahte lawmmante an la ve thin a,1968-ah All India Radio-ah artiste anga lakluh niin “Parte, engan nge maw” tih hlate leh hla dang dangte an sa thin a ni. A unaute pahnih bakah a patea fapa te-Vanchungnunga leh Vanmangpuia te nen hla eng emaw zat an thun a, Pathian fakna hlate pawh an sa bawk a. Tichuan Zoram dung leh vangah leh ram pawnah te pawh hriat a lo hlawh ve ta a ni.

Vanduai thlak takin a pasal duh takin, January ni 29, 2003 khan an zinna lamah a thihsan ta thut mai khan a nun a tibuai hle mai a, a ke a han chhep rual ve dawn chauh va, a fapa, a nau Vanzaithanzauvan December ni 17, 2008 khan a kalsan ve leh ta bawk a, chu chuan a nun a ti thuanawp leh hle a. Amaherawhchu, Pathian ngilneihna zarah chung lam sawmna ngaithlain, zawi zawiin lei rem a rap ve tan ta a, a nun tawp thlengin a ‘Rina’ chu a lo hre chiang ve ta a, a hlimpui ta em em a ni.

Nat tan dan : Tichuan, nikum October thlatir lama cancer vei ni a inhriatna a neih hnu, October 22 khan Mumbai-a Tata Memorial Cancer Institute-ah inentir a an kal a. An lo hawn leh hnuah Chemo-therapy te la in, dam angreng takin a awm a, interview te hmachhawnin, function-ah te pawh a la tel ve zel a. Hemi hnu hian Mumbai lamah February 7, 2010 khan an zu kal leh a, Doctor ten a Chemo lak khan a pui lo a ni tih an lo hrilh a. Tichuan a ei a ei chi(oral) ei turin an chhawh a. Heti lam a Doctor te erawh chuan ei toh lo se an duhsak thu an lo sawi ta a. Tichuan thei leh hnah leh thil nem te te a enkawl a ni ta zawk a. April 19, 2010 khan New Life-ah admit a ni a, chaw a ei that theih zawk beiseiin April 26 khan zai a ni a, chu chu a chauhpui ta a ni. 2010 May 7 tlai dar 7:24 ah chatuan a chawl turin a lo muhil ve leh ta a ni.

Pi Vanlalruati hian Dawrpui Thlanmuala a pa Vankhama kianga zalh ve a duh laiin hmun awl a awm ta si lova, Chawnpui Venga Pu Vankhama ram a naute pahnih an lo phum tawhna hmunah zalh a ni ta a ni.

Nghamit

[ 11 May, 2010 | 2 comments ]

Nghamit kan tih mai hi ke emaw, taksa, kut emaw a lo bawk emaw ruh taka in hlawm, vun chhung lamah si a ni a. He nghamit lo awm dan hian mihring ropuizia a entir a. Alo awm tanna chu hling, hmawlh them te tak te taksaah kan rap lut palh a. A luh veleh khan thluakin kan taksa zing ami ani lo tih a lo hre vat a. Tih chhuah tumin a bul velte an ti thawl a, tui hnang deuhte a siam a, chu chu a vung deuh kan tih thin hi a ni a, mahse, a tet em avangin a chhuak tak tak thei lova. A len viau erawh chuan a pan lai lai a zawng a, a rawn chhuak tho thin. Hei vang hian hling rap tam tak an ke chung lamahte a lo pawnchhuah nachhan ani a. Thluak chuan a tih chhuah hma chu a bei tauh tauh a, a tawpah a tet lutuk avanga tihsawn hleih theih loh ani tih a hriat chian hnu chuan a tih dan a thlak a, taksaa awm ve lo tur awm ni mahse ngaihtuah ngai leh buaina siam thei tawh lo turin hruiin an vetin an tuam ta tlat a, chu an tuamna chu a chhah em avangin a bawk angin kan hre ta a, lakchhuah pawhin sangha mit ang deuh a mam pal a ni thin. Hetiang a siam tawh hnu hi chuan thluak khan hling emaw bawlhhlawh a awm tih kha a theihnghilh (delete) hmak ta thin a ni.

Hei tak hi khawvel puma thin (liver) thlak, kal thlak, thluak thlak, mit thlak a tih tak tak theih lohna chu a ni. Thluak hian ama ta bik chauh lo chu paih chhuah hi a tum hrim hrim ringawt mai a, chu chu kan taksa min venghimtu anihna a ni reng a. Kal (kidney) thlakte pawh thluakin a paihchhuah loh nan steroid an ei reng angaihna chhan a ni a. Steroid hian thluakin ama ta bik a thliar a, a hriatna kha a ti mitdel a, an kal pangngai nei angin an awm ve ta a ni.

Hetiang tak hian Pathian in kan taksa hi a lo siam uluk a, kan thluakte hi a computer lianpui ang a ni a, kan hmuh leh kan khawih leh hriatte hi thluakin a chawh chhuah zet hnuah kan hre thei chauh a ni. Ke kan tan pawh a, a tukah an kezungpui a thak fo thin. A chhan chu kha hriatna thazam kha an tanna chinah khan a pangngai angin thluakin a lo register tlat a, a delete hma chu an buai a, ‘Phantom Limb’ an tih phah thin. Chuvangin mak leh ropui taka siam ini tih inhria la midang aia indah hniam bikna tur a awm lo.
- Dr Thangchungnunga, MS (Ortho)

India Ram Chhiarpui - 2011

| 1 comments ]

Kum 2011 India ram chhiarpui (National population census leh Houselisting) chu May 2010 atanga tan tur a ni a. Hemi chhiarpui atana thawktu Supervisor leh Enumerator ten May 2010 atanga tanin in tinah lutin chhiarpui hi an nei dawn a. Hemi atana tul leh mamawhte atul anga lo nei a, lo tanpui a, lo tawiawm theuh turin kan inngenin kan inhriattir a ni.

Christian Rock Festival 2010

[ 05 May, 2010 | 5 comments ]

Organised by Raphael's Ministry, Dawrpui & Vanapa Section, Dawrpui YMA
Vanapa Hall : 30th April, 2010 (Zirtawp zan)




Hemi zana tanpuina Bawm dawh atanga Tanpuina Thilpek dawn atangin Rs. 10,000/- (Singkhat) chu C.M. Relief Fund-ah Dt. 7th May, 2010 khan hlan a ni a. Haiti Lirnghing tanpuina tur pawh remchang hmasa ber-ah thawn thuai tum ani.