Thau leh mawm

-   Dr.Thangchungnunga, M.S. (Ortho)

Thau , mawm leh hmuihmer hi kan ei nasa in kan duh hle a. Tunhma kan pi pu te kha chuan ei tur an hmu meuh lova. An vawk vulh lian \ha, vawkpa sutnghak emaw, kumkhatah vawikhatte an talh thei \awk a, chu pawh mi zawng zawngin an ti thei lo. Chumi thau chu an er chiam a, kum tluanin an ring ta \hin ani. Mawm leh thau lam an ei tlem hle. Vai len hnu f>-ah tel, giu (ghee), coconut oil te alo awm \an a. Tunhma chuan sama thihah pawh savawm hriak te an hmang mai \hin.

Tunlaiah chuan tel chi hrang hrang, ghee \ha tak tak te kan nei ta \euh mai a. Kan ei leh in pawh a mawmin hmuihmer a tam ta >m >m a. Kan naupang \hang lian mekte hi an thauin  an fit lo ta hle  hlawm mai ani. Nu leh pa pawh thau pui pui an tam ta. Thau leh mawm kan ei hi a tam ta lutuk a. Thau, mawmah hian cholesterol chi
hrang tam tak a awm a, thau lo-ah pawh a tam tho a, mahse thau leh mawm hi kan sawi duh ber ani . A bikin vawksa thau kan duh >m >m a, Mizo sa duh ber zing ami ani hial awm e. He vawk thau kan ei nasat >m >m hi cholesterol- thau chhe chi hlir awmkhawmna ani a. Lung (Heart) chhungah leh thisen dawtahte a kai / bet a, tui pipe bal a, a bawl \ek \ek ang hian an awm a, eng emaw hlekah an thlawn thei a. Hemi thlawn hian thisen dawt a hnawh ping thei a, stroke lo awm chhan lian ber pawl a ni. Cholesterol hian m$ta lungte awm a siam tam bawk a, tunlaia lungte awm kan ngah nachhan pakhat pawh ani bawk.

Taksaa thau, mawm a tam lutuk hian dulah leh malpui leh tihrawl karah te a in dah khawm a, taksa alo thau hnur \hin . Hetia taksa a thau viau hi chuan natna kan do theihna resistant / Immunity alo hniam a, buaina a siam vat \hin. Thau ei tam bakah thil thlum lam- carbohydrate kan ei tam lutuk hi thau ti zualtu ani bawk. Thau lutuk leh dul kiar kan tam ta lutukte hi kan hrisel loh zia lanna pakhat ani. Pa ei hmu entirna, thau leh dulkiar te kan han ti  na a, an hrisel lo a, an dam rei lova, an damchhung pawh nuamsain an hmang vak lo \hin. Tunlaia kan natna tam ber pawl - zunthlum, bp sang, stroke, lungna, cholesterol sang, m$t leh kala lungte awm tam ta lutuk hi kan mawm leh thau kan ei nasa lutuk hi ani ber. Chumi rualin taksa mamawh tur tawkin exercise kan la peih leh bawk silo va, a belhchhah turin zuk leh hmuam, zu in leh kuhva ilo kan heh bawk si . Heng zawng zawng \ang khawm hi kan taksa \hat lohna siamtu lian ber zing ami ani.

Tunhma, kan MBBS zir lai chuan artui te hi cholesterol sang tan chuan ei ngam lohin an sawi a, tunah erawh chuan thau \ha ber chi hlir ani an ti leh tawh a, ei tam a pawilo a nih chu. A pawimawh ber chu, naupang an nih lai a\anga an ei leh in dan kan ven pui a, a tawk a ei leh balanced diet te kan phak tawk ang ang leh lehkhabu a\angtea kan hriat kan zirtir a ngai ani. A tui tih vanga ei nghek mai leh ei theih avanga ei \euh hi chin loh a \ha. Chaw kan ei reng reng hian puar khat hi a awm a, hetah hian kham mai dan zir a |ha. Pumpui hi savun ip ani ve mai a, i thun hnem leh a puar lian ang a, a dawt leh a thun tur pawh a hma aia tlem lo zel a ngai \hin. Ei \euh hi chakna ani ber lo. Kan ei \euh pawhin kan hnathawh nen a in balance tur ani. Hriselna aia hlu hi a awm lo, suma lei theih ani lo. I ei leh in lo fimkhur ang che. I  thau, cholesterol a san emaw, a \hat leh \hat loh i  hriat duh chuan LIPID  PROFILE test tir la i hre mai ang.