DAWRPUI VENG CHHUNGA THIL LO INṬAN DAN (1991)
Kum 1890 kum khan, J.Shakespeare-a, I.A., Bawrhsap a nih laiin, Tan In bulah hian Lâmsuaka leh Chala khai hlum an ni. Heng mite hian Râllêng thi zuar an suam a, mi pahnih an that a; chu vanga khai hlum chu an ni. A hnu lamah chuan Mizoramah khai hlum an awm ta lo niin kan hria.
2. Police Station : Tan In (Jail) a lo din takah chuan, a bulhnaiah Police awm ṭulna a lo awm ta a. Mi mante han khung lailawkna tur Lock-Up te a lo ṭul bawk a. Tichuan, 1895-ah khan Police Station hi an lo siam leh ta ni-a hriat a ni. Police Station hmasa ber niin, vawiin thleng hian hma a la sawn zel a. Tunah phei chuan, R.C.C. Building chhawng thar duhawm tak niin, changtlung takin a lo awm ta a ni.
Upate sawi kan hriat dan chuan, tuna Pu Hrangchhuana Dawr hmunah hian Azim Khan (Suzala) dawr a awm a, Mosolman Biak In dawtah hian, hmar lamah Puanthui Khalifa (Mohia pa an tih bawk) dawr a awm a; hmar lam zawnga intlar pheiin, Main Uddin, Bhomraj Seth, Ramgoti Datta, Inder Singh, Jogesah, Ram Charan Dev, Chhotelal Seth leh Baje Ngova-te an ni. Tute tak hi nge Bawrhsapin phalna a pek hmasak pangate tih erawh chu hriat a harsa ta a ni.
Mizote pawh an lo harh chhuak ve ta zel a, sumdawn nachang an lo hre ve ta a. Dawrpui (Bara Bazar) hi a lo ding chho ta a, hma a lo sawn chho ta zel a ni. Dawr hmasa pangate chu sawrkar sak a ni a. Hun eng emawti hnuah mite'n an tlan (lei) a, mahni dawr angin an lo nei ta a ni. A tirah dawrkaite chu Vai vek ni mah se, Mizote chuan an lo chim ve ta zel a, an dawrte an leisak a, thenkhatte kal zel thei lovin an tawp bawk a, a tam zawk Mizo dawrkai an lo ni ta a ni.
5. Bazar (Market) a lo ding : Dawrpui Vengah mihring zawi zawia an lo pun chhoh mek laiin, mamawh a lo pung ve zel a. Hetih laia Mizote rilru-ah hian, sumdawn lam leh lei leh hralh lam reng reng hi a la lut lo a ni ang. Chutia khawpui ve lem leh, Kumpinu aiawh Bawrhsap thuthmun ni bawk, thlai hnephnawl, buhfai leh sa ilo lei tur pawh awm ta hauh lo mai chu Bawrhsapin tha a ti lo va. Mizote chu an thlai thar leh buhfai leh an ranvulhte pawisa-a chantir dan zirtir tulin a hre ta a. Thil zawrhna hmun awm mumal lo reng mai leh, lei duhte tan pawh lei tur awm lo reng mai chu Mizote thanmawhbawk pakhat niin a hre ta a. Bawrhsap H.W.G. Cole-a chuan, Thupek (Paruana) meuh siamin, Aizawl chhehvel khuate chu Dawrpuiah hian lo kal khawma; buhfai te, artui te, anhnah leh thlai an neih apiang te, artui leh sa an neih apiangte zuar tura phut an ni ta a ni.
Tichuan, 1910 January ni 9, inrinni, thlasik khawIvawh ni takin BAZAR HMASA BER chu an lo nei ta a ni. Chuta tang chuan, kar tin inrinni apiangin thlai leh thil dang zawrhna (Bazar) chu an lo nei ta zel a ni. Hun eng emawti hnuah chuan, Nilaini pawh Bazar ni atan hman a ni ve leh ta bawk a; tichuan, Bazar chu tih dan ngaiah an lo neih chho ta zel a ni.Kum 1910, Bazar an neih tan hun lai hian, Zan thlasik khawthiang tak maiah chuan SIMEIKHU (Halley Comet) ropui tak a lo lang a, Van khing phel hawlh tlang ruakin, mi tinte hmuh theihin a awm a ni. Bazar an lo tan ta a, Vai dawrkai 20 lai an lo awm tawh bawk a, Mizo dawrkai an lo pung chho ve zel bawk a, Dawrpui chu duhzawng engkim hmuhtheihna hmun, Sumdawnna Hmunpui a lo ni chho ta a ni.
mihring an lo pun chhoh zel lai hian, Chhiatni (thih ni) te a lo awm lo thei lo va. Mitthi phumna tur hmun bik, thangthar thlenga pawimawh chho tur siam a lo \ul ta a. Tichuan, 1910 a\ang khan DAWRPUI THLANMUAL hi siam a lo ni ta a ni. Dawrpui thlanmual hi Dawrpui Veng bakah Chhinga Veng, Armed Veng, Saron Veng leh Tuithiang Vengte'n an hmang ve bawk a ni. Tun hma lam chuan, Thlanmual hi pass neih ngai lo khawpa serh leh zah a ni thin a; hun a lo inher zel hian thil a lo danglam Thlanmual humhalh nan leh sawrkar duh dan pawh a nih tak avangin, Pass No. DPL 62 of 1990Area 52.03 Bighas-a zauva fel taka Pass siam a lo ni ta a ni. ta a.
![]() |
8. Cinema Hall : Kum 1928 favang laiin, Silchar Vai pakhatin 1st Assam Rifles Quarter Guard chhak tlangah Cinema a rawn chhuah a, mite'n an hlut hle mai a; awm rei lovin a haw leh thuai a; Pu Suakkunga chuan a fate nen tih ve an tum ta a. An Cinema chhuah hmasak ber chu, 1930 February kar hmasa ber tawp lamah Kulikawn kawtzawlah an chhuah a. Kum 1933-ah, tuna Modern English School hmun hi Bawrhsapin a pe a, Cinema Hall an sa ta a ni. Pawisa a la van avangin Cinema chhuah chu a la hlawk vak lo va. 1936-ah chuan Cinema chhuah chu an tawpsan ta a. A khawl hmangin Dawrpui dawrkaite Electric eng pek a tum leh a; mahse, a hlawhtling ta lo a ni. Pu Suakkunga hi Mission Venga Kohhran Upa ni thin, inchei thiam tak a ni a, Mizo zinga thlalak lama eizawng hmasa ber nia hriat a ni.
1940 khan, Cinema Hall hmun chu Salvation Army Bazar Corps-te'n an leisak ta a ni. Hei hi Cinema Hall ding hmasa ber a ni awm e. Cinema Hall ti-a han sawi tak tak tlak chu a ni meuh lo. Cinema Hall hmasa ber dawttu chu Dawrpui Vengah hian a lo ding leh a; chu chu KRISHNA TALKIES a ni. Tuna Zodin Cinema Hall hmunah hian a ni. A neitu chu Pu Ganesh Das-a a ni a, Pu Ngurchhawna'n a leisak a; November ni 1, 1972 khan Pu Lalrinliana'n a leisak ve leh ta a ni. A hmingte sa danglamin, ZODIN CINEMA HALL tih a lo ni ta a, Building pawh tha zawkin an lo siam chho ta a ni.
9. Kangthelh Pawl (Fire Brigade) : Kangthelh Pawl hi, Sept. ni 1, 1973 khan Mizoram U.T. sawrkarin a din a ni. Dawrpui Vengah headquarters neiin, Tan In hlui bul, Salvation Biak In (R.M. Hall) kiangah, Assam typed Building-a Office neiin an awm. Kangmei chhuah nikhuatein an tangkai em em a, kangmei laka Aizawl khawpui venghimtu an ni. Kangthelh Motor-te pawh an nei tha ve tawh hle a, changtlun lam an pan zel a ni. Tunah chuan, hmun nghet tur, Jail hmun hlui bul, Dawrpui Presbyterian Kohhran Biak In chhak kawngpui chung chu sawrkarin a pe a. Building thar tha tak an nei thuai dawn nia hriat a ni.
Source : Dawrpui Veng Chanchin published by Dawrpui YMA 1991
Ziaktute - Pu Bualhranga & PC Lianhmingthanga
0 comments »
Leave your response!
Han sawi ve teh le.