Home »

Global Warming & Mizoram

20 September, 2010 14 comments

Global Warming kan tih intanna hi ni (sun) atanga nizung lo kal, tunhma anga atmosphere leh chhumte’n an lo lak kawi tam tawk loh vang leh mihring siam chawp chhan dang tam tak avanga khawvel lo lum ta lutuk hi a ni berin mithiamte’n an sawi.
Mizoram tunhma lum zawng chu 23.88° Celsius a ni thin a, kum 2005-ah meuh chuan 26.63°C laiah a lo kai ta. Aizawl khawpui chhung bikah ngat phei chuan kum 10 kalta chhunga a san belhna hi 0.28°C lai a tling pha a, heihi kum 50 lo kal tura khawvel pum lum belhna tura mithiamte’n an chhut lawk aia sang daih a ni. Zopa thil chik tak takte hian kan pi leh pu hun laia hunbi sawi nana sik leh sa an lo hmang mai thin a, a thleng dik deuh ziah bawk a. Khatiang hunbi kha vawiinah chuan a thleng dik hlei thei ta lo a ni an ti.
Fur hunlaiin khua a thal a, thal hun turah khua a cheng a, nipui hunah khua a lum tual tual a, thlasik pawh hi a vawt lo tual tual niin a lang. Hunbi mumal ta lo lutuk hian kan thlai tharchhuahah pawh nghawng a nei
ta zel mai a, tunhma angin buh thar a tam thei tawh lo. Kan tui-hna tlem ta lutukte hi kan Global Warming vang hi a ni thei ang em?
Hetiang zela kan khawvel hi a lum chho a nih chuan, hun rei lo teah chenna tlak lo khawpa lumah a la chang ngei dawn a, kan tu leh fate dam khawchhuah nan vawiin atang hian tan kan lak a ngai tak meuh a ni.
Khawvel tilum zual zeltu nia sawi “Greenhouse Gas”(carbon dioxide, water vapour, methane, nitrous oxide, CFC etc) tichhuak thei Factory lian tak tak leh khawl hraw tak tak nei ve chiah lo mah ila, boruak lum hi khawvelin kan insem zel tho dawn nia a lan avangin theih tawk kan chhuah ve a ngai ani. Khawvel lum zel tur venna kawngah hian Mizote kan hriatna a la tlem hle a, amaherawhchu ho tak anga lang, tih theih ropui tak tak kan lo nei reng a ni. Electric hmang computer, air conditioner leh khawl chi reng reng hian lum a siam chhuak nasa a, hman loh lai chuan Off zel a tha. Thil hal mai mai loh leh motor hman tam loh hian nasa takin a pui bawk. Thing leh mau tichereu zawng lo, humhalh leh a phun belh zawnga tan kan lak hian khawvel lum belh zel danna kawngah a pui nasa em em dawn a ni. (Zir zau zawk leh hrethuk zawkte cho chhuah na’n le!)
- Hriatzela Pa

14 comments »

  • Unknown said:  

    Good post...CFC sawitak ah chuan Fridge hian a lo siamhnem awm ngawt mai. Arunachal a ruahtui tam lutuk avangin, kum danga awm ngailo, tunhnai maiah khan kan bul hnai Assam phai tui a lian vak maia. Buh an tuh tawh si a, seng tur hmu tak maw !! Zanin pawh ruah a sur tlar tlar...Global Warming ngaihtuah miah lo a hla ngaihthlak a nuam leh ang lawi bawk si :D

  • Anonymous said:  

    Ava han tha tehlul em....keini hmasawn tuma hma la mek tan hian hmasawn kan tum luat ah kan inti chhe vek ang tih a hawuh awm hle alo nih dawn hi le......Hmasawn na tih awmjia pawh hi kan ngaihtuah chian ava lo ngai dawn tak em...

  • Zkima said:  

    sanga nge nge, i ti lawmawm thin teh e. He Dawrpui veng website atana i thawhrimna, mutmu pawh tuah lova zan rei tak tak thlenga i thawhrimna zawng zawngte hi kan theihnghilh miah tawh lovang. Ngal fimin dam ang che. kan thiamna te hian tlin ve se puih theih che hi kan chak a nia.

  • Zkima said:  

    A tira spelling mistake hi Pu Asanga ka tihna a ni e

  • fanai ruata said:  

    Hetiang mitlawmngai Vengmi in nei hi inva han vannei tak em.....

  • Lo leng ve rawh said:  

    Thingtlanga ruahtui leh Azl ruahtui hi han en ila a in nut hleih viau maithei, cutiangin vai rama ruah han do chang te hian kan ban deuhtlat zel,ruahtui hi a al deuh bawk. Hengte hi motor khu leh Green house gas effect vek a ni. Ruah a sur in hri thralo a leng fo bawk.
    Hetiang lam hi han pose zel teh u,hriat amanhlaa a trangkai ania.

  • Zkima said:  

    Thing leh mau kan tih chereu nasat tak em avang hian Mizoramah hunbi kan chhiar thin ang kha a mumal thei tak tak ta lo, thil pawi tak chu a ni. April par meuh pawh june thla ah te a par ta. Thing leh mau tih chereu hian nghawng thui tak a nei. sik leh sa a mumal loh phah mai bakah nungcha te tan thing rah thei rah tlan tur a awm tak loh avangin an chereu mek, an chaw duh zawng awmna lam min pan san zo ta. Chumai bakah khaw lum tawrh theih loh khawpa sa kan hmachhawn mek a ni tih i hria ang u. sawi tur a va tam em!!!!

  • A_es said:  

    Nopang hnenah poh "There are 3 seasons in a day" kan ti lo chauh tawh a ni. Chawhma lam khaw tha, chawhnu lum, tlai lam vawt leh vuk angte poh hi a awm ta zeuh2 reng mai. Nia, kan sawi ang khian lum siam chhuaktu kan neih leh hman angte poh hman loh laia kan off hi kan tih theih langsar awmchhun chu ani mai, mhse kan la ngaipoimoh ltk lemlo chu anih hmel bok si...

    chhangte_II chu i reh hle mai??

  • fanai ruata said:  

    Ka lo ngaihve dan ah hi chuan, kan Lo neih dan diklo hian kan ram kan khawvel hi ati lum ber in ka hria..shifting cultivation hi kan thlak a hun tawh viau in ka hria...Thing leh Mau humhalh hi a pawimawh in ti ve lo maw...?

  • Bja Hauhnar said:  

    Global elaw in sawi a, Global Village an tia, Global Warming an ti leh a, Global hi a lo pawimawh a nih dawn hi ka lo ti a. Nakinah chuan Global Tuilian, Global Thlasik, Global Fur, Global Thral Va ek char, Global kuhva in threh, Global Thingpui lum,....... Global Warm-Up a ngai ta a nih hi. Global Khuantevik a ni ta.... mu daih ang...

  • ^-||RaLtE||-^ said:  

    Post tha deng deng hle mai a... Zawm ngei chi anih hi

  • Unknown said:  

    Khawvel in a a buaipui, hri vei taka a enghelh mek....mithiam te lu t hai m m tu, kan ram pohin kan tawrh mek Dawrpui unau ten un vei hi in fak awm thlot a ni...Dam seiin dam roh u...ram hnuk khoih thil anih avangin buaipui a ngai reng a ni....kan pi leh pu ten hun leh thla te an chhiar dan pawh t buai lek2 khop a kan khaw awm dan ten a zir toh loh atang hian mi thiam chuan eng emaw thil inthal a awm a ni tih an hre vek ang...buaipui lo leh vei lo a kan awm reng chuan zual lam a pan mek a...kan tuar dawn chauh a ni....chuvangin mahni hriatna te sawm khawm a...Global warming hi vei a a tih nep dan kan ngaihtuah chu a hun ta tak zet a ni....mithiam ho khan hma han la zel teh u......

  • Zkima said:  

    A sawia danglam thei leh tha thei chu nise nileng thak pawhin kan sawi mai tur a nia leh! A tih a tih a ngai a ni. Lehlamah chuan kan veng angah hi chuan thing leh mau han tih chereu tur leh humhalh tur takngial pawh kan nei si lova, engtinnge kan tih ang le? Kan tih theih awmchhun chu lumna pechhuak thei Current hmang khawl thil reng reng hman loh lai chuan OFF hmiah zel hi kan tih theih awmchhun chu a ni mai eee.

  • Zkima said:  

    Shifting Cultivation thlak chungchang te pawh hi kan sawi thin tak na a, kan eizawnna a nih ve lem loh chuan sawi mai hi chu thil awl tak a ni. An eizawnna a nih ve miau chuan thil danga thlak mai chu thil har tak tur a ni. Helam hi chu kan sorkar lam mawhphurhnaah ka ngai deuh.

  • Leave your response!

    Han sawi ve teh le.